Βιβλιοκριτικές: Εν λευκώ της Ελένης Ελευθεριάδου
Στην παρέα του Blessed.gr έχουμε την ιδιαίτερη χαρά και τιμή να υποδεχτούμε την συγγραφέα πίσω από την πιο όμορφη «εν λευκώ» συντροφιά. Ένα βιβλίο χάδι και βάλσαμο για εκείνους που έπεσαν, χτύπησαν, σηκώθηκαν και αγωνίστηκαν μέχρι τελικής πτώσεως. Λόγος, λοιπόν, γίνεται για την Ελένη Ελευθεριάδου και το μυθιστόρημα της Εν Λευκώ που κυκλοφορεί από τις Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή.
Με κέρδισε ήδη απ’το εξώφυλλο του καθώς η λευκή του όψη θαρρούσα πως συμβόλιζε την καθαρή καρδιά του. Κι είχα δίκιο. Εν λευκώ το διάβασα. Εν λευκώ το πόνεσα. Εν λευκώ το αγάπησα. Κοινωνικό στη ρίζα του, πραγματεύεται τη βία σε σωματικό, λεκτικό και ψυχολογικό επίπεδο. Σηκώνει περήφανα το βάρος του πόνου και φοράει τα σημάδια του όμοια με δώρο. Δεν υποτάσσεται στο φόβο αλλά αντίθετα εξυμνεί την αγάπη.
Η Ελένη κι εγώ αδελφοποιήσαμε τα βιβλία μας καιρό πριν διαβάσουμε η μία της άλλης ή γνωριστούμε σε βάθος και τώρα βλέπω το γιατί. Οι ήρωες καλουπώθηκαν απ’τα τραύματα, τη συνείδηση και τη μοίρα τους. Κι όμως αγωνίστηκαν και διεκδίκησαν το μέλλον τους. Ένα μέλλον λευκό σαν τη ψυχή τους.
- Ελένη μου, καταρχάς θα μου επιτρέψεις να σε ευχαριστήσω για την αποδοχή της πρόσκλησης. Γνωρίζεις, άλλωστε, τον θαυμασμό και την αγάπη που σου τρέφω καθώς σε θεωρώ δικό μου άνθρωπο από την πρώτη στιγμή. Αν έπρεπε να περιγράψεις το πόνημα σου με τρεις λέξεις, ποιες θα ήταν και γιατί;
Τζένη μου, αμοιβαία τα αισθήματα! Η χημεία μας φάνηκε εξαρχής και νιώθω σαν να γνωριζόμαστε από… πάντα! Σ’ ευχαριστώ θερμά, αρχικά για το ενδιαφέρον σου και κυρίως για την ιδέα να σκορπίσει το «Εν Λευκώ» λίγο από το φωτεινό λευκό του, στο περιεκτικό και καλαίσθητο blessed.gr ♥.
Το αισθηματικό μυθιστόρημα «Εν Λευκώ» σημαίνει για εμένα:
οπτική | ανιδιοτέλεια | ελπίδα
Θεωρώ πως όλα στη ζωή είναι θέμα οπτικής. Δεν είμαι από τους υποστηρικτές του: η ζωή είναι μόνο άσπρη ή μαύρη, ή κάπου στη μέση σαν το γκρι. Για εμένα η ζωή είναι μια τεράστια παλέτα που περιλαμβάνει όλα τα χρώματα. Με το μυαλό μας μπορούμε να επιλέξουμε ποια θέλουμε να δούμε. Όταν ελπίζουμε, είμαι σίγουρη, ότι διαλέγουμε τα καλύτερα. Κι όταν ενεργούμε «εν λευκώ», με πίστη και ανιδιοτέλεια, τα καλύτερα που διαλέξαμε θα διαπεράσουν την ψυχή μας και θα μας οδηγήσουν στην ευτυχία.
- Ποιον ήρωά σου ξεχωρίζεις και πώς ένιωθες κατά την συγγραφή του; Ένιωσες ποτέ να μπερδεύεται η Ελένη με τον ήρωα ή ο ήρωας να αντλεί στοιχεία της Ελένης;
Προφανώς στην καρδιά ενός/μιας συγγραφέα όλοι οι ήρωές του/της έχουν τη δική τους ξεχωριστή θέση (συμφωνείς μαζί μου, Τζένη, το ξέρω!), όμως αν έπρεπε να επιλέξω κάποιο μυθοπλαστικό πρόσωπο του «Εν Λευκώ», θα διάλεγα την Ισμήνη.
Ήταν πολύχρονη και εξονυχιστική η ψυχολογική έρευνα που έκανα για να σκιαγραφήσω ρεαλιστικά τον χαρακτήρα και τη συμπεριφορά της. Αυτό με οδήγησε στο να καλλιεργήσω, ακόμα περισσότερο, την ενσυναίσθησή μου ως προς την ευρύτερη και ειδική ψυχολογία ενός κακοποιημένου πολυπλεύρως ανθρώπου από την παιδική του ηλικία. Κατά τη διάρκεια της συγγραφής, υπήρξαν φάσεις της ζωής μου που νόμιζα ότι το παρελθόν και το παρόν της Ισμήνης ήταν και δικό μου. Έπιανα την Ελένη να γράφει από καρδιάς ως Ισμήνη (συμβάλλει στην αίσθηση και το γεγονός πως η αφήγηση του βιβλίου είναι πρωτοπρόσωπη) και ειδικά στη συγγραφή των σελίδων του προσωπικού ημερολογίου της Ισμήνης, έκλαιγα και τρέμανε τα δάχτυλά μου πάνω στο πληκτρολόγιο…
Πιστεύω πως όλοι οι καλλιτέχνες και κατ’ επέκτασιν οι συγγραφείς δίνουν στα έργα τους κομμάτια της ψυχής τους, της φιλοσοφίας τους, της προσωπικής και κοινωνικής ζωής τους. Είναι αναπόφευκτο, καθότι μια λογοτεχνική ιστορία ζυμώνεται υποσυνείδητα και πλάθεται πηγαία.
Δε θα σας κρύψω πως, πολλές φορές, γινόμουν έξαλλη με τα θλιβερά γεγονότα και τις αρνητικές εξελίξεις που μου βγαίνανε αυθόρμητα στην πλοκή, σε σημείο που σκεφτόμουν να βάλω τον εαυτό μου να συμπρωταγωνιστήσει και να τα κάνει όλα «λίμπα» (πλάκα κάνω!).
Αν και το «Εν λευκώ» είναι το πρώτο μου βιβλίο, ήξερα εξαρχής πως έπρεπε να αποστασιοποιηθώ, όσο περισσότερο γίνεται, για να αφήσω όλους τους ήρωες να δράσουν όπως ταιριάζει με τον ατομικό χαρακτήρα τους και τη συνεπακόλουθη συμπεριφορά τους. Μπορεί να μην είναι υπαρκτοί, αληθινοί άνθρωποι, όμως είναι αληθινή η φύση της υπόστασής τους.
- Αγαπάς τον τόπο σου και τον στηρίζεις με κάθε πνοή σου. Εξού, φαντάζομαι, κι ο λόγος που το μυθιστόρημά σου διαδραματίζεται στο πολυαγαπημένο σου Κιλκίς. Αισθάνεσαι ότι αυτό το βιβλίο αποτελεί ένα φόρο τιμής στην πόλη σου ή η επιλογή έγινε ασυναίσθητα;
Γενικότερα λατρεύω να καταπιάνομαι με οτιδήποτε κρύβεται στην αφάνεια, οτιδήποτε θεωρείται ασήμαντο από την οπισθοδρομική κοινή γνώμη, οτιδήποτε δεν έχει την κοσμοπολίτικη αίγλη που πολλοί άνθρωποι αποζητούν στις ζωές τους και επιλέγουν στις τέχνες. Αγαπώ πολύ τον τόπο που γεννήθηκα, μεγάλωσα και ζω, γιατί οι αγαπημένοι μου άνθρωποι βρίσκονται εκεί, γιατί η πλειοψηφία των όμορφων αναμνήσεων μου είναι ριζωμένη στο έδαφός της. Δεν τέθηκε ποτέ στον εαυτό μου το ερώτημα για το πού θα τοποθετηθεί η κύρια πλοκή του «Εν Λευκώ». Τολμώ να πω πως για εμένα το Κιλκίς έχει γίνει μέσα μου κάτι σαν «ιδέα». Μια ιδέα που θέλω πολύ να τη διαδώσω μέσω της λογοτεχνίας και δη της αισθηματικής. Το Κιλκίς εκπροσωπεί επάξια το μότο μου περί «εν λευκώ» οπτικής στη ζωή. Αντιπροσωπεύει όλες τις μικρές επαρχιακές πόλεις, τα χωριά και τους οικισμούς που είτε οι ίδιοι οι κάτοικοι αυτών, είτε οι κάτοικοι αστικών πόλεων ή ακόμα και η Πολιτεία, υποτιμούν, σνομπάρουν και δε λογαριάζουν. Καθρεφτίζει όλα τα «αουτσάιντερ» που αυθαίρετα η κοινωνία χαρακτηρίζει. Συμβολίζει την απλότητα και τη μικρή διάρκεια της ζωής (σε σχέση με τον συμπαντικό χρόνο), την άσβεστη ελπίδα για αγάπη και φροντίδα, ειδικά των κακοποιημένων ή βασανισμένων από τη μοίρα ανθρώπων. Αποδεικνύει πως την ομορφιά ενός τόπου δεν την προσδίδει μόνο η φύση, αλλά και οι άνθρωποι, οι καταστάσεις μεταξύ τους. Διότι η έννοια της ομορφιάς είναι υποκειμενική και δεν σηκώνει καλούπια. Διότι στα φαινομενικά μικρά και ασήμαντα πράγματα βρίσκεις την ουσιαστική ευτυχία.
- Ποιο είναι το αγαπημένο σου απόσπασμα από το βιβλίο;
Θα σας παραθέσω ένα απόσπασμα από την απαντητική επιστολή της ψυχολόγου της Ισμήνης, το οποίο ήταν το πρώτο που έγραψα, πριν ξεκινήσω τη συνολική συγγραφή του βιβλίου:
[…] Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο στον κόσμο από μια πληγωμένη καρδιά, από μια πονεμένη ψυχή. Η πληγή της καρδιάς δεν έχει διαστάσεις. Δεν μπορείς να προσδιορίσεις αν είναι μικρή ή μεγάλη, αν είναι επιφανειακή ή βαθιά. Ακόμη κι αν μια καρδιά έχει υποστεί πολλαπλά χτυπήματα και έχουν δημιουργηθεί πολλές πληγές από το κάθε χτύπημα, η πληγή είναι ολική και ενιαία. Η πληγή είναι μία και πονάει. Ο πόνος της ψυχής δεν έχει μονάδα μέτρησης. Δεν μπορείς να μετρήσεις αν κάποιος πονάει λίγο ή πολύ. Δεν μπορείς να εκτιμήσεις αν κάποιος τον αντέχει ή όχι. Ακόμη κι αν μια ψυχή δεν δείχνει τον πόνο που νιώθει, δεν σημαίνει ότι ο πόνος δεν υπάρχει. Η κάθε ψυχή πονάει διαφορετικά και εκδηλώνει τον πόνο με ποικίλους τρόπους. Δεν υπάρχει σωστός ή λάθος τρόπος. Ο πόνος είναι ένας και τσακίζει. Στην πληγή της καρδιάς και στον πόνο της ψυχής του κάθε ανθρώπου δεν υφίσταται σύγκριση. Δεν μπορείς να ισχυριστείς ότι η πληγή και ο πόνος του ενός είναι σημαντικότερος από του άλλου. Όλοι είμαστε πληγωμένοι κι όλοι πονάμε. Ο καθένας έχει το δικό του σημαντικό λόγο, τη δική του σημαντική αιτία. Η πληγή και ο πόνος δεν έχουν χρώμα. Δεν μπορείς ακριβώς να τα προσδιορίσεις χρωματικά, ούτε να διακρίνεις τυχόν αποχρώσεις. Αν θα μπορούσες να τα φανταστείς να έχουν υπόσταση, θα τα φανταζόσουν άχρωμα. Κι αν έπρεπε να διαλέξεις κάποιο χρώμα, ναι έχεις δίκιο, θα διάλεγες το λευκό, γιατί μόνο σε αυτό εντοπίζεις την απουσία κάποιου χρώματος. Γιατί το λευκό χρώμα περιέχει όλα τα χρώματα στο ορατό φάσμα, έχει υψηλή φωτεινότητα που σε τυφλώνει και μηδενική απόχρωση που σε θλίβει. Θα ταίριαζε ως χρώμα για να περιγράψεις τον ψυχικό πόνο που σου δημιουργεί η πληγή της καρδιάς. […]
Ένα κορίτσι με σημάδια. Ένα αγόρι με όνειρα. Ισμήνη και Πάρης. Φαινομενικά δύο ξένοι μα σύμμαχοι σε ένα λευκό γάμο που σχεδίασαν άλλοι για να θάψουν πίσω του ένα ένοχο μυστικό. Είστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε αυτό που κρύβεται στις σελίδες αυτού του βιβλίου;
