Ψυχική υγεία: λίγη η γνώση ή λάθος η αντιμετώπιση μας;
Ψυχική υγεία… ένας συνδυασμός λέξεων που ακούμε πολύ το τελευταίο διάστημα.
Όμως πόσα γνωρίζουμε σχετικά με αυτό το θέμα; Πόσοι άνθρωποι απευθύνονται σε κάποιον ειδικό αν υπάρχουν δείγματα πως πιθανότατα πάσχει από κάποια ψυχική νόσο; Και αλήθεια… Πώς αντιμετωπίζουμε εν έτη 2022 τους ανθρώπους που πάσχουν από κάποια ψυχική νόσο;
Πολλές φορές οι άνθρωποι τείνουμε να είμαστε προκατειλημμένοι απέναντι σε άτομα που υποφέρουν από κάποια ψυχική νόσο ενώ αν κάποιος πάσχει από κάποια οργανική ασθένεια γινόμαστε πιο ευάλωτοι και ευαίσθητοι. Γιατί όμως; Ίσως επειδή δεν έχουμε κατανοήσει ακόμη όλοι πως η ασθένεια, είτε σωματική είτε ψυχική δεν πρέπει να στιγματίζει το άτομο, να το περιθωριοποιεί ή να το απορρίπτει.
Το ήξερες ότι το 85% των ασθενών με ψυχική διαταραχή αποφεύγουν την ψυχοθεραπεία και την παρακολούθηση από ειδικό εξαιτίας του φόβου τους ότι θα στιγματιστούν από το κοινωνικό σύνολο;
Κι όμως είναι αλήθεια! Πώς επιτυγχάνεται όμως ο στιγματισμός ενός ανθρώπου που πάσχει από κάποια ψυχική ή νοητική διαταραχή; Ας ξεκινήσουμε μιλώντας για κάποιο παιδί που έχει, παραδείγματος χάριν, αυτισμό.
Καθώς η συμπεριφορά του ίσως διαφέρει σε σχέση με τις συμπεριφορές των άλλων παιδιών μπορεί να δεχτεί χλευαστικά και προσβλητικά σχόλια από τους συμμαθητές του στο σχολείο. Είναι, επίσης, πολύ πιθανό να δεχτεί απόρριψη και απομόνωση και να αντιμετωπίζεται ως διαφορετικό από τα υπόλοιπα παιδιά. Οι εμπειρίες αυτές στην παιδική ηλικία τραυματίζουν ψυχικά το παιδί, το οποίο πέραν της όποιας διαταραχής έχει καλείται να αντιμετωπίσει επιπρόσθετα ως δυσκολία και τη συμπεριφορά των γύρω του. Οι γονείς, οι δάσκαλοι αλλά και το κοντινό περιβάλλον του παιδιού θα πρέπει να σταθούν δίπλα του ώστε να λάβει όλη την απαραίτητη φροντίδα και να μην εκλάβει αρνητικά την οποιαδήποτε συμπεριφορά ή σχόλιο κάποιου άλλου παιδιού ή ενήλικα γύρω του.
Ας πάρουμε τώρα ως παράδειγμα ένα ενήλικο άτομο το οποίο πάσχει από σχιζοφρένεια. Οι άνθρωποι θεωρούν το άτομο με σχιζοφρένεια επικίνδυνο. Ο ασθενής με σχιζοφρένεια αν δεν λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή μπορεί να εμφανίσει παραληρητικές ιδέες και ψευδαισθήσεις. Συνεπώς, τα συμπτώματα αυτά μπορούν να τον κάνουν επιθετικό. Αν, όμως, λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή τα συμπτώματα αυτά απουσιάζουν ή δεν καθιστούν το άτομο επικίνδυνο. Η ασθένεια δημιουργεί σημαντική δυσλειτουργία του ατόμου σε προσωπικό, κοινωνικό και εργασιακό επίπεδο και δεν το αφήνει να ζήσει μια φυσιολογική ζωή. Το άτομο νιώθει ντροπή για την ασθένειά του, αποξενώνεται και χάνει την αυτοπεποίθησή του. Δεν είναι λίγες οι φορές που ακόμη και η ίδια του η οικογένεια δεν το υποστηρίζει.
Γιατί, λοιπόν, να διστάσει κανείς να επισκεφθεί τον ειδικό; Γιατί να φοβηθεί πως θα κριθεί από το κοινωνικό σύνολο για την επιλογή του να θεραπευτεί ψυχικά ακριβώς όπως θα θεράπευε.
Όπως κανείς θα ανάτρεχε στον εξειδικευμένο γιατρό στη περίπτωση ενός πονόλαιμου, ενός πονόδοντου κτλπ, έτσι ακριβώς καλείται να κάνει οποιοσδήποτε άνθρωπος νιώθει δυσφορία στο να αντιμετωπίσει μια κατάσταση ή διαπιστώνει πως μια επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά του δημιουργεί μια μη υγιή σχέση με έναν άλλο άνθρωπο.
Όσα ειπώθηκαν παραπάνω μπορούμε να πούμε πως συνοψίζουν την εικόνα του στιγματισμού ανθρω΄πων των οποίων η ψυχική υγεία διαταράχθηκε ή γεννήθηκαν με κάποια ψυχική νόσο η οποία διαγνώστηκε σε κάποια στιγμή της ζωής τους.
Ασθενείς που κατά τ’ άλλα θα μπορούσαν να ζουν μια φυσιολογική ζωή χωρίς κοινωνικές διακρίσεις και να αντιμετωπίζουν με δύναμη το πρόβλημά τους απομονώνονται και περιθωριοποιούνται, στιγματίζονται και το στίγμα αυτό γίνεται “δεύτερη νόσος” για αυτούς.
Τι γίνεται όμως με τις περιπτώσεις των ανθρώπων που δεν ανατρέχουν στη βοήθεια του ειδικού;
Εάν ο ίδιος/ η ίδια αισθάνεστε πως μια κατάσταση σας βαραίνει ή δεν μπορείτε να διαχειριστείτε μια συμπεριφορά κάποιου ατόμου στο περιβάλλον σας μπορείτε να βρείτε και δωρεάν υποστήριξη.
[Η Γραμμή 10306 λειτουργεί δωρεάν και ανώνυμα όλο το 24ωρο. Απευθύνεται σε πολίτες κάθε φύλου και κάθε ηλικίας για οποιοδήποτε θέμα ψυχικής υγείας τους απασχολεί (π.χ. άγχος, οικογενειακά ζητήματα, πένθος, κρίση πανικού).]
Το θετικό της όλης υπόθεσης είναι ότι πλέον η κοινωνία μας έχει αρχίσει να καταρρίπτει μύθους σχετικούς με τις ψυχικές διαταραχές, μύθους που παλαιότερα “καταδίκαζαν” τα άτομα που έπασχαν από αυτές.
Τώρα πια και με την συμβολή των social media που έχουν τεράστια επιρροή στις απόψεις των ανθρώπων έχει γίνει η αρχή για την καταπολέμηση του στίγματος των ψυχικών διαταραχών. Ο κόσμος έχει αρχίσει να μην απορρίπτει και να μην “βάζει στο περιθώριο” νοσούντες από ψυχική ασθένεια.
Θα ήθελα να κλείσω αυτό το άρθρο με την ελπίδα της ολοκληρωτικής κατάρριψης του στίγματος των ψυχικών διαταραχών και ακόμη μιας κοινωνίας ευαισθητοποιημένης και με ενσυναίσθηση.
Δεν θα ήταν υπέροχο;
” Ο άνθρωπος είναι ταξίδι…” Athina Arvaniti
Επιμέλεια κειμένου: Marilia Makri Φωτογραφικό υλικό: Pexels