Συναισθηματική νοημοσύνη & ενσυναίσθηση
Ενσυναίσθηση είναι η συναισθηματική ταύτιση με ένα άλλο άτομο.
Η αναγνώριση και η κατανόηση της θέσης, του συναισθήματος, των σκέψεων ή της κατάστασης κάποιου άλλου.
Ένα άτομο που χρησιμοποιεί την ενσυναίσθηση, μπορεί να αναγνωρίσει, να αντιληφθεί και να αισθανθεί αυτό που αισθάνεται ένα άλλο άτομο.
Με αυτό τον τρόπο μπορεί να βάλει τον εαυτό του στη θέση του άλλου, να κατανοήσει τη συμπεριφορά του και να αναγνωρίσει τα κίνητρά της.
Πρόκειται για ένα εξαιρετικά ισχυρό εργαλείο επικοινωνίας. Για μια ικανότητα που, αν και όλοι διαθέτουμε, την αγνοούμε. Γι’ αυτό και παραμένει αναξιοποίητη.
Εργαλείο της επιστήμης
Η ενσυναίσθηση αρχικά αναπτύχθηκε ως εργαλείο της Ψυχοθεραπείας. Σύντομα όμως οι δυνατότητές της αναγνωρίστηκαν σε όλες τις μορφές των διαπροσωπικών σχέσεων, σε κάθε κατάσταση στην οποία ένας άνθρωπος προσπαθεί να καταλάβει αυτόν που βρίσκεται απέναντί του.
Η έννοια της ενσυναίσθησης αρχίζει με την αντίληψη των συναισθημάτων των άλλων. Θα ήταν πιο εύκολο να αντιληφθούμε τα συναισθήματα των άλλων αν εκείνοι απλά μάς τα έλεγαν, αν βέβαια τα γνώριζαν. Επειδή όμως οι περισσότεροι άνθρωποι δεν το κάνουν, πρέπει εμείς να τους ρωτήσουμε, να καταλάβουμε τα υπονοούμενά τους, να μαντέψουμε και να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τη μη λεκτική επικοινωνία τους.
Οι εκφραστικοί άνθρωποι γίνονται κατανοητοί πιο εύκολα, επειδή τα μάτια και οι εκφράσεις του προσώπου τους μάς βοηθούν να καταλάβουμε πώς αισθάνονται.
Πλεονεκτήματα
Η ενσυναίσθηση φέρνει τους ανθρώπους κοντά, τους βοηθά να καταλάβουν ο ένας τον άλλον. Με αυτό τον τρόπο αναπτύσσεται αμοιβαίος σεβασμός.
Όταν κάποιος ακούει με ενσυναίσθηση, δεν ακούει απλά το συνομιλητή του κάνει κάτι περισσότερο: αντιδρά σε αυτόν με τρόπο με τον οποίο αναπτύσσει αμοιβαία κατανόηση και εμπιστοσύνη. Μπορεί έτσι να αντιληφθεί και να ερμηνεύσει το μήνυμα του συνομιλητή του, δίνοντας συνάμα την πιο κατάλληλη απάντηση. Η απάντηση αυτή μπορεί να αποτελέσει βασικό στοιχείο της επικοινωνίας.
Ενεργοποίηση
Ακούγοντας με ενσυναίσθηση, ο ακροατής λέει στο συνομιλητή του «καταλαβαίνω το πρόβλημά σας και πώς αισθάνεστε γι’ αυτό, με ενδιαφέρει αυτό που λέτε και δε σας κρίνω».
Ο ακροατής μεταφέρει αυτό το μήνυμα μέσω λεκτικής, αλλά και μη λεκτικής επικοινωνίας.Για να είναι κάποιος καλός ακροατής, πρέπει να αφήνει το συνομιλητή του να καθοδηγεί τη συζήτηση.
- Να τον ακούει με προσοχή και να μην τον διακόπτει, προσφέροντας παράλληλα λεκτικές και μη λεκτικές ενδείξεις ότι τον παρακολουθεί.
- Ο ακροατής πρέπει πρώτα να εντοπίσει τη συναισθηματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο συνομιλητής του. Στη συνέχεια, χρειάζεται να παρατηρεί προσεκτικά τις μικρές αλλαγές της συμπεριφοράς του. Οι πιο προφανείς βρίσκονται στην έκφραση του προσώπου.
- Για να μην πνιγεί από το συναίσθημα του συνομιλητή του, ο ακροατής πρέπει να απομακρύνεται περιοδικά από το συναισθηματικό επίπεδο της επικοινωνίας. Σα να μπαίνει μέσα στο νερό, να δοκιμάζει τη θερμοκρασία και μετά να βγαίνει έξω για να μπορέσει να σκεφτεί λογικά.
- Είναι χρήσιμο να μεταφέρει ο ακροατής στο συνομιλητή του τα μηνύματα που παίρνει από αυτόν. Πρέπει να αναγνωρίσει τα ισχυρά συναισθήματα που αντιλαμβάνεται, όπως φόβο, θυμό, πένθος, απογοήτευση. Στη συνέχεια, πρέπει να τα μεταφέρει στο συνομιλητή του με ανοιχτές φράσεις, όπως «φαντάζομαι ότι είστε…» ή «μου ακούγεται ότι έχετε θυμώσει για…». Με αυτό τον τρόπο μπορεί να βεβαιωθεί ότι δεν έχει παρερμηνεύσει τα μηνύματα που πήρε. Αυτό αυξάνει την εμπιστοσύνη του συνομιλητή προς τον ακροατή του.
- Στη συνέχεια, ο ακροατής μπορεί να εξηγήσει το λόγο που δημιουργήθηκε αυτό το συναίσθημα, όπως «αισθάνεστε έτσι επειδή πιστεύετε ότι σας φέρθηκαν χωρίς σεβασμό». Διαπίστωση που δε συνεπάγεται αναγκαστικά συμφωνία με το συμπέρασμα του συνομιλητή του. Σε αυτό το στάδιο ο ακροατής πρέπει να αποφύγει με κάθε τρόπο να κρίνει το συνομιλητή του. Αν το πιστεύει, μπορεί να προσφέρει την υποστήριξη και τη συνεργασία του.
Η σκοτεινή πλευρά
Η ενσυναίσθηση είναι μια δεξιότητα και, όπως κάθε δεξιότητα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για ιδιοτελείς σκοπούς. Αν κάποιος θελήσει να εκμεταλλευτεί το διπλανό του, μπορεί να κάνει χρήση της ενσυναίσθησης γι’ αυτόν ακριβώς το σκοπό. Είτε πρόκειται για πωλητή που προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τον πελάτη του, είτε για κατά συρροή δολοφόνο που πλησιάζει το νέο του θύμα, η γνώση του συναισθήματος του στόχου του μπορεί να του είναι πολύ χρήσιμη.
Γι’αυτο επιλέγουμε προσεκτικά τους ανθρώπους που απαρτίζουν τη ζωή μας και εμπιστευόμαστε εκείνους που αποδεικνύουν πως αξίζουν μια θέση πλάι μας, μας σέβονται, μας εκτιμούν και μας στηρίζουν.
Ζούμε με συναισθήματα, όχι με τις ώρες στο ηλιακό ρολόι.Θα έπρεπε να μετράμε το χρόνο με τους χτύπους της καρδιάς.
– Αριστοτέλης –
Πηγές: emprosnet.gr ‘, Science Illustrated magazine Επιμέλεια : Marilia Makri
Θεοδώρα Ανδριώτη
Εκπαιδευτικός προσχολικής και Α΄ βαθμιας εκπαίδευσης Ειδίκευση στις Εκπαιδευτικές Καινοτομίες.