Δημιουργική Γραφή: Για μικρούς και μεγάλους
Θυμηθείτε την λύτρωση που βιώνατε κάθε φορά που καταγράφετε τα συναισθήματά σας στο ημερολόγιό σας.
Σίγουρα μπήκατε πολλές φορές στη διαδικασία να συνθέσετε κάποια στιχάκια, είτε σε ομοιοκατάληκτες ρίμες, είτε σε περισσότερο ελεύθερη μορφή. Άλλοι δημιουργούν μια δημοσίευση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μας εμπνέουν… Ορισμένοι, από εσάς, στοιχηματίζω ότι έχετε συνθέσει ακόμα και τραγούδια! Δεν απευθύνομαι φυσικά σε επαγγελματίες, αλλά σε όλους όσοι βρίσκουν στη γραφή και την ανάγνωση μια διέξοδο να αποφορτίσουν τον συναισθηματικό τους κόσμο στο χαρτί ή τον υπολογιστή. Οδεύοντας προς την ελεύθερη έκφραση, θα αναδείξουμε τα οφέλη της Δημιουργικής γραφής στο άτομο (ενήλικο και μη) αλλά θα επιχειρήσω να σας την συστήσω ως το πλέον κατάλληλο παιδαγωγικό εργαλείο.
Τι είναι η Δημιουργική Γραφή;
Η Δημιουργική Γραφή «creative writing» αποτελεί μια καινοτομία στην προσέγγιση της λογοτεχνίας, είναι μια σύγχρονη εκπαιδευτική μέθοδος που στοχεύει στην δημιουργική έκφραση και την προσωπική ανάπτυξη του ατόμου.
Ένα λογοτεχνικό έργο μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης όχι μόνο για καταγραφή, αλλά και για οποιαδήποτε μορφή ελεύθερης και δημιουργικής έκφρασης. Τα οφέλη της τεχνικής αναδεικνύονται σε πολλές διαστάσεις ψυχικής και συναισθηματικής ανάπτυξης αλλά και γλωσσικής έκφρασης.
Παιδί και Δημιουργική Γραφή:
Η δημιουργική γραφή καλεί το παιδί να απαλλαγεί από τον ρόλο του παθητικού ακροατή ή αναγνώστη και να συμμετέχει ενεργά στην πλοκή του έργου. Αξιολογώντας, χαρακτηρίζοντας και κατανοώντας τα δρώντα πρόσωπα μιας ιστορίας, το παιδί μαθαίνει να υιοθετεί συμπεριφορές και να καλλιεργεί την ηθική του, ενώ συγχρόνως, οξύνει την κριτική του ικανότητα. Και τούτο πραγματοποιείται μέσα από την αναζήτηση αιτιακών σχέσεων (για παράδειγμα: αυτό συνέβη εξαιτίας αυτού…) και την αναζήτηση των διαφορετικών οπτικών (και οι δύο είχαν δίκιο) των ηρώων σε ένα έργο. Για τον λόγο αυτόν, σπουδαίο ρόλο διαδραματίζει το περιεχόμενο των κειμένων που δίνουμε στα παιδιά.
Κατάλληλα είναι τα παραμύθια με ηθικό δίδαγμα και με ήρωες σπουδαία πρότυπα προς μίμηση.
Επιπλέον, με την κατάλληλη καθοδήγηση ένα παιδί μπορεί να παρακινηθεί να γράψει και το ίδιο μια ιστορία ή να καταγράψει τα συναισθήματά του, να σχεδιάσει ένα κόμιξ ή ένα παραμύθι με τους δικούς του πάντα κανόνες.
Η δημιουργικότητα και η εφευρετικότητα των παιδιών σας θα σας καταπλήξει!
Δημιουργική γραφή και σε μικρές ηλικίες
Ως εργαλείο είναι κατάλληλο προς χρήση και αξιοποίηση για όλες τις ηλικίες. Ακόμη και παιδιά πολύ μικρής ηλικίας μπορούν να εκφραστούν δημιουργικά μέσα από το παιχνίδι τους και τις πρώτες τους ζωγραφιές. Παρόλο που οι μικροί μαθητές δεν έχουν αναπτύξει ακόμη πλήρως τις δεξιότητες γραφής και ανάγνωσης, είναι σε θέση να εμπλακούν ενεργά σε διαδικασίες δημιουργικής γραφής. Αξιοποιώντας ένα λογοτεχνικό έργο, όπως είναι ένα κλασσικό παραμύθι ένα παιδί μπορεί να διδαχθεί, να εκφραστεί και να αναπτύξει επικοινωνιακές δεξιότητες.
Δηλαδή, διαβάζοντας ο γονέας ένα παραμύθι μπορεί να κινητοποιήσει την παρατηρητικότητα και την προσοχή του παιδιού μέσα από ερωτήσεις: «Τι έκανε εκείνος; Γιατί; Πού πήγε;» αλλά, παράλληλα, να αξιολογήσει και την αντιληπτική του ικανότητα (αντιλήφθηκε την πλοκή; Κατάλαβε τι συνέβη;).
Αλλά και να συνεχίσει: «Εσύ τι θα έκανες στη θέση του; Ήταν όμορφη αυτή η πράξη;»
Ως προέκταση της αφήγησης ο γονέας μπορεί να προτρέψει το παιδί:
- να ζωγραφίσει την αγαπημένη του σκηνή.
- να μιμηθεί έναν ήρωα σε ένα αυτοσχέδιο θεατρικό.
- να γράψει ένα γράμμα στον αγαπημένο του ήρωα (ηλικία 7 +).
- να γράψει μια δικιά του ιστορία.
- να φανταστεί ένα διαφορετικό τέλος.
…και άλλες χιλιάδες τεχνικές αξιοποίησης ενός έργου.
Δημιουργική Γραφή για εφήβους:
Στα μεγαλύτερα παιδιά δώστε κίνητρα να εκφράζονται να καταγράφουν τις σκέψεις τους, ειδικότερα οι έφηβοι με τον ταραχώδη ψυχισμό τους, έχουν ανάγκη από δραστηριότητες εκτόνωσης και δημιουργίας.
Η γραφή συμβάλλει αναμφίβολα σε διαδικασίες αυτοβελτίωσης για νέους που αγωνίζονται να πλάσουν τον ιδανικό κατ’ αυτούς χαρακτήρα, αλλά και ώριμους που αναζητούν μια διέξοδο το επόμενο βήμα στην «δουλειά» με τον εαυτό τους.
Κάθε φορά που διαβάζετε ένα παραμύθι στο παιδί σας δώστε του την ευκαιρία να εκφραστεί και το ίδιο με όποιον τρόπο αυτό θελήσει. Μπορεί να ζωγραφίσει, μπορεί να παίξει ένα κουκλοθέατρο, να διηγηθεί με την σειρά του μια νέα ιστορία, να συνθέσει ένα μικρό ποίημα και να το αφιερώσει σε κάποιον ήρωα, για παράδειγμα. Και κάπως έτσι, θα κινητοποιήσει την φαντασία του και θα περιηγηθεί σε ένα δημιουργικό λογοτεχνικό μονοπάτι, κινητοποιώντας την συγγραφική του επινοητικότητα.
Συνθέστε λοιπόν ποιήματα και πλάστε ιστορίες βγαλμένα μέσα από τα βάθη της ψυχής σας. Ποτέ δεν ξέρετε την δυναμική που κρύβεται μέσα σας, επίσης μπορεί να αναδείξετε μέσα ίδιο σας το σπίτι ένα νέο ταλέντο, έναν μικρό λογοτέχνη ή έναν νέο ποιητή… Αλλά πολύ περισσότερο θα αποκτήσετε ένα σπουδαίο παιδαγωγικό εργαλείο χρήσιμο οδηγό στην εκπαίδευση και τη συναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού σας.
Θεοδώρα Ανδριώτη
Εκπαιδευτικός προσχολικής και Α΄βαθμιας εκπαίδευσης Ειδίκευση στις Εκπαιδευτικές Καινοτομίες.